مۇشاۋىرەك مۇقامى
مۇزىكىسى: خەلق
تېكىستى: خەلق
بىرىنچى بۆلۈﻡ؛چوڭ نەغمە قىسمى.
مۇقەﺩﺩىمە
مۇﺯﻩھھەﭖ ئـەيلەگەﻥ پەيكانىلارىڭ جىسمىم ئارﺍ ھەرياﻥ،
ﺩىمە ياﺵ چەكتىكىم چەكتى ﺯﻩبانە ﺯﯙئلەئى ھىجرﺍﻥ.
قاچاﻥ پەيكاﻥ كۆرﯛنگەﻱ ھەجىر ئوتىنىڭ شۆئلەسى بولسا،
ئانى تارتىپ چىقارماﻕ ﺯﻩخىم ئىچىدىن بارمىدۇر ئىمكاﻥ.
نى تاﺵ ئاتىپ تەنىمنى ﺯﻩخىم قىلساڭ غەمگە قالۇرمەﻥ،
مۇڭانى باغلاﻱ،ئانى قايدﺍ باغلاﻱ ﺩﻩﭖ مەنى ئۇرياﻥ.
بەﻻ ﺩﻩشتىدﻩ كۆرگەﻥ ۋﻩشى مەجنۇننى مەنى ﺩﺍغى،
خىرﻩﺩ ئـەھلى قاشىدﺍ تەلبە كۆرگەندﻩﻙ قالۇر ھەيرﺍﻥ.
سۆڭەكلەرنى تېنىمدىن بىر-بىر ئايرىدﻯ غەمۇ-ھىجرىڭ،
مەھەلدۇر سەگلىرىڭنى ئـەيلەسەﻡ كۈلبەﻡ ئارﺍ مېھماﻥ .
نىمەﻥ قالغۇﻡ نىسەﻥ باقى ﺯﻩمانە كەلگىل ئـەﻱ ساقى،
قەﺩﻩھ ﺩﻩۋرىنى خۇﺵ تۇتقىل ۋﻩپاسىزﺩۇر بەسى ﺩﻩۋرﺍﻥ.
ۋﻩپاسىزﺩۇر جاھاﻥ ئـەھلى ﺯﺍماندﺍ نە ۋﺍپا بولغاﻱ،
ﺯﺍماﻥ ئـەھلى گەر ئۇﻻرﺩىن ۋﺍپا ئىزﺩﻩر ئىرۇر ناﺩﺍﻥ.
خۇشا ﺩﻩير ئىچرﻩ مەيخانە توﻻ ئىلكىڭدﻩ پەيمانە،
مەنۇ ئـەھلى پانا ئاغزىدﺍ«كۇللۇمەﻥ ئـەيلەيھاپاﻥ.
پەنا يولىدﺍ سائىللىقنى ۋﻩگەر سۇلتانلىقتىن ئارتۇﻕ بىل،
كىم ئۆلمەگلىكتە تەڭدۇرلەت ۋﻩگەرسائىل،ۋﻩگەر سۇلتاﻥ.
ناۋﺍئى ئۆﺯنى خۇﺵ تۇتكىم ﺩﻩھىر ئىشى بارﺩۇر،
ئـەگەر مۈشكۈﻝ تۇتار مۈشكۈﻝ،ۋﻩگەر ئاساﻥ تۇتار ئاساﻥ.
(نەۋﺍئى)
تەئەززە
ئـەﻱ نەۋباھارﻯ ئارﻩﺯىڭ سۈبھىگە جاﻥ پەرۋﻩر ھەۋﺍ،
ئاندىن گۈلۇ بۇلبۇﻝ تاپىپ يۈﺯ بەرگى بىرلە مىڭ نەۋﺍ.
تۇبىيۇ شاخى سىدرﻩﺩۇر كويۇڭ گىياھى نىگەكىم ،
ئوششاقى ئـەشكۈ ئاھىدىن ھەرﺩﻩﻡ تاپۇر سۇۋۇ-ھەۋﺍ.
ﺯﻩھرﻯ پىرﺍقىڭدىن قايۇ ئاشىققا بولدﻯ تەلخكاﻡ،
نۇشى ۋىسالى يەتمەسە ئـەيسا ئاڭا تاپماﺱ ﺩﻩۋﺍ.
چۈﻥ قاﺯىيۇلھاجاتسەﻥ ﺩﻩئۋﺍيى مىھرىڭ قىلغالى،
ﺩﻩرﺩۇ پىرﺍﻕ ئـەندۇھىدىن كەلتۈرمىشەﻡ ئىككى گۇۋﺍ.
قىلماﻱ قۇبۇﻝ ئىجاﺩىنىڭ ئىمكانى يوﻕ سۈڭرﻩ يەنە،
مەقبۇلىنى رﻩﺩ ئـەيلەمەﻙ لۇتپۇڭدىن ئولغايمۇ رﻩۋﺍ.
ﺯﺍھىد كۆڭۈلنىڭ خىلۋﻩتىن مەتلۇبى غەيرىدىن ئارىد،
سەﻥ سەير قىلساڭ قىل كېرﻩﻙ كۆڭلۈڭگە بولسا ئىنزىۋﺍ.
ﺩىسەڭ نەۋﺍئى جاﻥ ئارﺍ مەھبۇبى بولغاﻱ جىلۋﻩگەر،
ئـەۋۋﻩﻝ كۆڭۈﻝ كۆﺯگۈسىدىن مەھۋﻩ ئـەيلە نەقشى ماسىۋﺍ.
(نەۋﺍئى)
تىلەرمەﻥ فەقىر ﺩﻩشتىدىن قەتئى قىلغاسەﻥ ئـەرﻩنلەرﺩﻩﻙ،
باغىر سۇ قىل يۈرﻩﻙ پەرگالەسىدىن ئۆﺯگە ﺯﻩر ئـەتمە.
رﻩھمە ئـەيلەسەڭچۇ ﺩىۋﺍنىلەرگە،
ئىشقىڭدﺍ بولغاﻥ ئـەپسانەلەرگە.
ئـەيلەﭖ جۇﺩﺍلىق ئـەﻱ ھەمنىشىنىم،
قىلدىڭ جەپاﻻر ھەمخانىلەرگە .
كۆيدﯛرمە جانىم رﻩشك ئوتى بىرلە،
ئېچىپ يۈﺯﯛڭنى بىگانىلەرگە.
سەجدﻩ قىلاﻱ ﺩﻩﭖ شىرىن بۇتۇمغا،
بارﺩىم سورﺍغلاﭖ بۇتخانىلەرگە .
مەيگۈﻥ لەبىڭدىن بىر بۇسە بەرگىل،
سىنسۇﻥ خۇمارﻯ مەستانىلەرغە.
ھەرﺩﻩﻡ تىلەرمەﻥ ھۆسنى كامالىڭ،
ئۇرۇﭖ باشىمنى ئاستانىلەرگە .
ئـەﻱ مەيپۇرۇشۇﻡ بىر كاسە مەﻱ بەر،
كەلدﻯ ھۇۋﻩيدﺍ مەيخانىلەرگە .
(ھۇۋﻩيدﺍ)
پەلەكتىن ياخشىلىق كەلدﻯ ﺩﻩباﻥ كۆڭلۈڭنى شاﺩ ئـەتمە،
يامانلىق ھەﻡ يىتەر ھاﻻ،ئۇنۇت ئۆتكەننى ياﺩ ئـەتمە.
قارﺍ ساچىم ئايلانىمەﻥ ،
ﺯﻩماﻥ ئـەھلىگە گەر يۈﺯ قۇياشچە مىھىر كۆرگۈﺯسەڭ
ۋﻩپا ﺯىنھاركىم بىر ﺯﻩررﻩ چاغلىق ئىئتىماﺩ ئـەتمە.
بۇﺩۇنيا رﻩنجىدىن ھەرقانچە يەتسە سەۋرﻯ ﻻﺯىمدۇر،
چىقىپ كەتسە جاﻥ كەتسۇﻥ،بېرىپ بىر جايغا ﺩﺍﺩ ئـەتمە
نەۋﺍئى ئىستەسەڭ ئوقبا مۇرﺍﺩىن نامۇرﺍﺩ ئولغىن،
ئـەگەر ﺩۇنيا مۇرﺍﺩﻯ يوقتۇرۇر،ئۆﺯنى مۇرﺍﺩ ئـەتمە.
نۇسخا
جەپا ﺩﺍغى بىلە كۆڭلۈڭنى ئوفگار ئـەيلەگەﻥ،
گۈﻝ ياڭاقىڭ شەۋقىدۇر يۈﺯﯛمنى گۈلزﺍر ئـەيلەگەﻥ.
جەۋھەرﻯ پەرﺩ ئاغزىڭىزﺩﻩﻙ خۇرﺩﻩبىلەر ﺯىھنىنە،
سالماﺩﻯ شىرىن خەيالى يوقنى ئوﻝ بار ئـەيلەگەﻥ.
بىر نەپەستە ئۆلگەﻱ ئىرﺩىم پۇرقەتىڭنىڭ ﺩﻩرﺩىدﻩ،
ۋﻩسىل ئۈممىدىدۇر ماڭا ئۆلمەكنى ﺩىشۋﺍر ئـەيلەگەﻥ.
ئـەقلۇ،ﺩىنى بولماسۇﻥ ﺩىدﻯ مەنى بىچارﻩ  ﺩﻩ،
ئوﻝ قارﺍقچى كۆﺯلەرىڭنى مەستۇ ئـەييار ئـەيلەگەﻥ.
مەﻥ پەلەكنىڭ گەرﺩىشىندىن بولماسمەﻥ ناتەۋﺍﻥ،
يارنىڭ سۆيمەسلىكىدۇر جانىمە كار ئـەيلەگەﻥ.
جانۇ ﺩىل بارﺩﻯ ئـەﺩﻩﻡ سارﻯ سېنىڭ ئاغزىڭ ئۈچۈﻥ،
ئوﻝ ئاغىز پىكرىدۇر ئـەلگە ﺩۇنيانى تار ئـەيلەگەﻥ.
ئۆﺯگەﺩىن قىلماﻡ شىكايەتكىم ئـەﺯىزىم كۆﺯىدﻩ،
ئوتقا چۈشكەﻥ بۇ كۆڭۈلدۇر لۇتفىنى خار ئـەيلەگەﻥ.
(لۇتفى)
ئابىچەشمە
شىپايى ۋﻩسىل قەﺩرىن ھەجىر ئارﺍ بىمارلەرﺩىن سور؛
ﺯىلالى ﺯﻩۋﻕ-شەۋقىنى تەشنائى مەيدﺍرلەرﺩىن سور.
كۆﺯﻯ ياشلارنىڭ ئـەھۋﺍلىن نە بىلسۇﻥ مەرﺩۇمى غاپىل،
كەۋﺍكىب سىررىنى شەﺏ تا سەھەر بىدﺍرلەرﺩىن سور.
غەمىدىن شەمئىدﻩﻙ كۆيدﯛﻡ،سەباﺩىن سورما ئـەھۋﺍلىم،
بۇ ھالىمنى شەبى ھىجرﺍندﺍ بولغانلارﺩىن سور.
مۇھەببەت لەﺯﺯﻩتىدىن بىخەبەرﺩۇر ﺯﺍھىدﻯ غاپىل ،
فۇﺯۇلى ﺩﻩرﺩﻯ ئىشقىن ﺩﻩرﺩﻯ ئىشقىڭ بارﻻرﺩىن سور.
(فۇﺯۇلى)
جۇلا
بارﺩﻯ ﺩﻩيدۇ ياندﻯ ﺩﻩيدۇ،مېنىڭ يارىمنى،
ئىگىز ﺩﺍۋﺍﻥ ئاشتى ﺩﻩيدۇ بويى تالىمنى.
ئىگىز ﺩﺍۋﺍﻥ ئاشماغۇنچە مەنزىل كۈرﯛنمەﺱ،
قارﺍ يورغا مىنمەگۈنچە چۆللەر كىزىلمەﺱ.
(خەلق قوشاقلىرﻯ)
سەنەم
لۇتپ ئىيتەﻱ ﺩﻩﭖ ۋﻩئدﻩ ئوﻝ ﺩىلدﺍرﻯ قىلمايدۇ ھەنۇﺯ،
غۇنچىدﻩﻙ قاﻥ باغلىغاﻥ كۆڭلۈﻡ ئاچىلمايدۇ ھەنۇﺯ.
پاﺵ بولدﻯ ئـەلگە ئـەھۋﺍلىم نە تەﺩبىر ئـەيلەيىن،
خەلق بىلدﻯ ھالەتىمنى يارﻯ بىلمەيدۇ ھەنۇﺯ.
سەبرﻯ قىلغىل ئـەﻱ رﻩشىدﻯ ئاﻱ يۈﺯىنىڭ ﺩﻩۋرىدﻩ،
بەندىگە ئاﺯﺍﺩلىق خەتتى بىتىلمەيدۇ ھەنۇﺯ.
(رﻩشىدﻯ)
چوڭ سەلىقە
مېنىڭ رﺍﺯﻯ ﺩىلى ﺯﺍرىم پەرﺍۋﺍندۇر پىتىپ بولماﺱ،
كى ئىشىق ئـەپسانەسىنى ﺩﻩپتەر ئۆﺯرﻩ شەرھ ئىتىپ بولماﺱ
تىكەنسىز گۈﻝ سەﺩﻩپسىزﺩۇر مۇشەققەتسىز ھۈنەر يوقتۇر،
رىياﺯﻩت چەكماگۈنچە يار ۋﻩسلىگە يىتىپ بولماﺱ.
ئۇﺯﺍﻕ ئـەرمىش ئوشۇﻝ ﺯىبا سەنەمنىڭ قەسرﻯ ئى مەشرﻩﭖ
ئـەگەر مىڭ يىل جىدﻩﻝ قىلساڭ بۇ مەنزىلگە يىتىپ بولماﺱ
(مەشرﻩﭖ)
تەئ‍كىد
بارچىلارغا شاﺩلىق يەتتى،ماڭا كەلدﻯ پىرﺍﻕ،
تەھ-بەتەھ كۆڭلۈمنى قاﻥ قىلدﻯ مىڭ ﺩﻩرﺩﻯ پىرﺍﻕ
لەھزە-لەھزە ئۆرتەنىپ كۆڭلۈﻡ مۇﺩﺍﻡ ئـەيلەر پىغاﻥ،
نالە ئـەيلەيكىم جەرﻩسدﻩﻙ يەتتى بۇ گەرﺩۇﻥ پىرﺍﻕ.
(غەرىبى)
كىچىك سەلىقە
(1)
نە چارﻩ ئـەﻱ كۆڭۈﻝ ھەركۈﻥ يىتەر ﺩﻩرﺩۇ پىرﺍﻕ،
جەپاﺩىن ئۆﺯگە ھېچ ئىش ياﺯماﺩﻯ كەلكى قەﺯﺍ بىزگە.
نەسىپ ئـەتمىش پەلەﻙ خۇنابەئى ھەسرﻩتنى غەﻡ بىرلە،
كۈرﻩرمۇ باﺩﻩئى ئىشرﻩتنى ئوﻝ ھەرگىز رﻩۋﺍ بىزگە.
تەرھى پەيمانەﺩىن ئاۋﺍرﻩ بولدۇڭ ﺩﻩرسەﻥ ئـەﻱ ناسىھ،
پەنا ﺩﻩيرىدﻩ قىلغاﻥ بىنەۋﺍلىقدۇر نەۋﺍ بىزگە.
تەمەنناﺩۇر خەرﺍبات ئـەھلى ئىچرﻩ خاكىسەر ئولماﻕ،
كېرﻩكمەﺱ ﺩﻩھىر ئـەلىنىڭ بەﺯمىدﻩ ئىزﺯۇ ئـەئلا بىزگە.
سەنى بىزﺩﻩﻙ قىلىپ،بىزنى سېنىڭدﻩﻙ قىلسا ھەﻡ تاڭ يوﻕ،
خەتا ئـەرمىش مەﻻمەت قىلسا ئـەﻱ ﺯﺍھىد توﻻ بىزگە.
(مەھزۇﻥ)
(2)
ﺩىلبەرئا مەﻥ ﺯﺍرىنىڭ كۆڭلىنى سەﻥ شاﺩ ئـەيلەگىل،
يۈﺯ تۈمەنمىڭ قايغۇﺩىن بىر يولى ئاﺯﺍﺩ ئـەيلەگىل.
كۆﭖ رﻩقىبلەر تەئىنە ئىتىپ خۇنابە يۇتتۇرﺩﻯ ماڭا،
ئاﺩىل ئولساڭ ئوﻝ ئـەﺩۇنى قەلتى جەللات ئـەيلەگەىل.
قەتلى ئولسا ئوﻝ ئـەﺩۇلەر سەيرﻯ گۈلشەﻥ ئـەيلەلى،
تالى مەجنۇﻥ قامەتىڭنى باغدﺍ شەمشاﺩ ئـەيلەگىل.
ئىككىمىزنى باغدﺍ كۆرسە شۇﻡ رﻩقىبلەر رﻩشك ئېتەر،
ئىلتىپات ئـەيلەﭖ ماڭا ﺩﯛشمەننى نا شاﺩ ئـەيلەگىل.
باﺩﻩ بەرگىل سىبغارۇر قويماﻱ بىلالى قەترﻩئى،
ھەﻡ بۇﺯۇلغاﻥ كۆڭۈلنى مەﻱ بىلە ئابات ئـەيلەگىل.
(بىلاﻝ ناﺯىم)
ئـەﺩﻩپنىڭ رىشتەسى تۇتقىل،ئـەﺩﻩپتىن ياخشى رﺍﺯ ئولماﺱ،
ئـەﺩﻩپسىز ئىككى ئالەمدﻩ بىلىڭكى سەرﺍﭖ رﺍﺯ ئولماﺱ.
كۆڭۈلنىڭ قۇشلىرﻯ پەرۋﺍﺯ يىرﺍﻕ ئۇچماقلىق ئاسمانە،
يىرﺍﻕ ئۇچماﻕ بىلەﻥ ﺯﺍغۇ-ﺯﻩغەﻥ ئالەنگە باﺯ ئولماﺱ.
بۇلبۇلى شەيدﺍ بىلۇر گۈﻝ قەﺩرىنى  ئـەﻝ نەۋباھار،
نە بىلۇر ﺯﺍغۇ-ﺯﻩغەﻥ گۈﻝ بىلە بوستاﻥ قەﺩرىنى.
ھەر كىشى بىلمەﺱ ھۇۋﻩيدﺍ قەﺩرﻯ ﺩﻩرﺩﻯ ئىشقىنى،
ئارﻯ بىلمەﺱ سەﮒ مەكەسلەر شەكەرىستاﻥ قەﺩرىنى.
(ھۇۋﻩيدﺍ)
ﺩىلبەرئا مەﻥ ﺯﺍرىنىڭ كۆڭلىنى سەﻥ شاﺩ ئـەيلەگىل،
يۈﺯ تۈمەنمىڭ قايغۇﺩىن بىر يولى ئاﺯﺍﺩ ئـەيلەگىل.
(بىلاﻝ)
ئىككىچى بۆلۈﻡ ﺩﺍستاﻥ قىسمى
بىرىنچى داستان
قۇﻻﻕ سالىپ ئىشىتكىل مىنىڭ ئـەرﺯىمنى،
كۈندىن-كۈنگە بەتتەرﻩﻱ بولدۇﻡ ﺩﻩرﺩىڭدﻩ.
نىلەر چەكتىم پىرﺍقىڭ ھىجرىڭدﻩ ،
قانلار يۇتۇﭖ ئۆلەر بولدۇﻡ ﺩﻩرﺩىڭدﻩ.
بىر ئوﻕ ئـەرﺩىم ھەرتەرﻩپلەرگە ئاتىلدىم،
سەﻥ يار ئۈچۈﻥ ئىشىكلەرگە تەلمۈرﺩﯛﻡ.
يارﻯ-يارﺩﻩﭖ يات يەرلەرگە ساتىلدىم ،
يارﻯ-يار ﺩﻩﭖ ئۈلەر بولدۇﻡ ﺩﻩرﺩىڭدﻩ.
غايىبانە باغۋﻩنگە خىزمەت قىلۇرمەﻥ،
بىلمەﺩىممەﻥ مەخسەتكە قاچاﻥ يىتۇرمەﻥ.
چۆللەر كىزىپ باشىمنى ئالىپ كىتەرمەﻥ ،
ئۆﺯگە ۋﻩتەﻥ تۇتار بولدۇﻡ ﺩﻩرﺩىڭدﻩ.
غېرىپ ئـەرﺩىم گۈﻝ قويدﻯ مىنىڭ ئاتىمنى،
بۇ ۋﻩتەندﻩ ھېچكىم بىلمەﺱ ﺯﺍتىمنى.
سەندىن ئۆﺯگە كىمگە ئېيتاﻱ ﺩﻩرﺩىمنى،
مەﻥ ساڭا ئـەرﺯ ئېيتار بولدۇﻡ ﺩﻩرﺩىڭدﻩ.
(غېرىپ-سەنەﻡ ﺩﺍستانىدىن)
   ئىككىنچى داستان
ھەسەﻥ ۋﻩﺯىر ئۆلدﻯ ﺩﻩﭖ ساڭا سۈيۈندﯛﻡ،
بارغىن باﻻﻡ ئاللاغا تاپشۇرﺩۇﻡ سىنى.
بىر نەچچە كۈﻥ بۇيۇڭنى كۈرﯛﭖ قۇۋاندىم،
بارغىن باﻻﻡ ئاللاغا تاپشۇرﺩۇﻡ سىنى.
بىر يار ئۈچۈﻥ ئاھ ئۇرۇﭖ قانلار يۇتارسەﻥ،
باشىڭ ئالىپ يات يەرلەرگە كېتەرسەﻥ.
مېنى تاشلاﭖ گۈلجامالىڭنى نەيلەرسەﻥ،
بارغىن باﻻﻡ ئاللاغا تاپشۇرﺩۇﻡ سىنى.
بېھىشتنىڭ پىرﺩﻩۋسى ھۆرﯛﻡ سەﻥ ئىدىڭ،
بۇ بەختىمنىڭ باھارﻯ گۈلۈﻡ سەﻥ ئىدىڭ.
چۆلگە چىقساﻡ شىكارگاھىم سەﻥ ئىدىڭ،
بارغىن باﻻﻡ ئاللاغا تاپشۇرﺩۇﻡ سىنى.
ﺩﯛشمەﻥ يۈﺯﻯ قارﺍ بولسۇﻥ ئارﺍﺩﺍ ،
مىنى قويدۇڭ تۈگىمەﺱ سانسىز باﻻغا.
نەيلەيىن مەﻥ يىتەلمىدىم مەقسەت،مۇرﺍتقا،
بارغىن باﻻﻡ ئاللاغا تاپشۇرﺩۇﻡ سىنى،
   ئۈچىنچى داستان
قايغۇ ھەسرﻩت بىلەﻥ ئۆمرۇﻡ ئۆتكەﻥ بارمۇ-بىلگەﻥ بارمۇ؟
بۇ ﺩۇنياﺩﺍ مىھنەت تارتىپ ئۆتكەﻥ بارمۇ-بىلگەﻥ بارمۇ؟
ئۆمرﯛﻡ ئۆتتى ھەسرﻩت بىلەﻥ ئىشق يولىدﺍ مىھنەت بىلەﻥ ،
يارىم قالدﻯ ﺯۇلمەت بىلەﻥ يارنى كۆرمەﻱ ئۆلگەﻥ بارمۇ؟
جۇﺩﺍلىقنىڭ ﺩﻩتدﻯ ياماﻥ ھىجرﺍﻥ ئوتى قىلدﻯ ساماﻥ،
ئاشىقلارنى قىلدﻯ ۋﻩيرﺍﻥ مۇرﺍﺩىغا يەتكەﻥ بارمۇ؟
بۇ ﺩۇنياغا كۆڭۈﻝ بەرمە ھەجىر ئوتىغا ئۆﺯﯛڭ ئۇرما،
بىۋﺍپانىڭ يولىن يۈرمە ئۆﺯ يارىغا يەتكەﻥ بارمۇ؟
(شاھزﺍﺩﻩ نىزﺍمىدىن-مەلىكە رﻩئنا)
تۆتىنچى داستان
ئـەﻱ پەرىزﺍﺩﻯ ﺯﻩمانىم خاتىرىمنى شاﺩ قىل،
بۇ بۇﺯۇﺥ كۆڭلۈمنى سەﻥ لۇتپۇڭ بىلە ئاباﺩ قىل.
ﺩىلبەرىم مەكتەپتەۋۇ،مەﻥ يوﻝ ئارﺍﺩﺍ مۇنتەﺯىر،
ئـەﻱ مۇئـەللىم بۇ ﺯﻩماﻥ ئوﻝ سەرۋىنى ئاﺯﺍﺩ قىل.
گەر مۇسۇلمانزﺍﺩﻩ بولساڭ ئـەﻱ مەھى نا مىھرىباﻥ،
شۇﻡ رﻩقىبنى بەﺩ ﺩىيانەت جانىمغا بىدﺍﺩ قىل.
پاﺩىشاھى ھۆسۈﻥ بولدۇڭ ئـەﻱ ماھى شىرىن ﺯﻩباﻥ،
ئـەمدﻯ سەﻥ لۇتپۇ كەرﻩﻡ بىرلەﻥ مېنى پەرھاﺩ قىل.
ئـەيلەﺩىڭ جەۋرۇ-جاپا بىھەﺩ قەلەندﻩر جانىغا،
ئـەمدﻯ سەﻥ رﻩسمى مۇھەببەتنى ماڭا ئىرشاﺩ قىل.
(قەلەندﻩر)
ئۈچىنچى بۆلۈﻡ مەشرﻩﭖ قىسمى
بىرىنچى مەشرەپ
كەلمەﺩﻯ يار،كەلمەﺩﻯ نە بولدﻯ يارىم كەلمەﺩﻯ،
ئاتىنىڭ ئاياغى سۇندﻯ بولدﻯ باھانە كەلمەﺩﻯ.
ئاتىنىڭ ئاياغى سۇنسا ئات ئېلىپ مىنمەسمىدﻯ،
يار كۆڭلى يارﺩﺍ بولسا بىر كىلىپ كۆرمەسمىدﻯ.
يارىمنى كەپتۇ ﺩىسە يۈگرﻩﭖ چىقاﻱ باشىم بىلەﻥ،
يارﻯ يۈرگەﻥ كوچىلارغا سۇ سېپەﻱ ياشىم بىلەﻥ ،
لەبىڭنى ﻻلەﺩىن ﺩﻩرلەر چىشىڭنى ئۈنچەﺩىن ﺩﻩرلەر،
قۇلۇڭنى گەر سېلىپ كەلسەڭ بۇ كىمنىڭ ﺩىلبەرﻯ ﺩﻩرلەر.
ئـەجەپمۇ كەلمەﺩىڭ يارىم يولۇڭغا بارغىدﻩﻙ بولدۇﻡ ،
قۇلۇمغا قوﺵ پىچاﻕ ئالىپ يۈرﻩكنى يارغىدﻩﻙ بولدۇﻥ.
(خەلق قوشاقلىرﻯ)
(2)
يارنىڭ يۈلىگى يارﺩىن يارﻯ بولمىسا قايدىن،
غۇنچە بويلىرﻯ ﺯىلۋﺍ شىرىن سۆﺯلەرﻯ ئاندىن.
يارىمنىڭ بويى ﺯىلۋﺍ،ﺯىلۋﺍ بويىدﺍ خاﻝ بار،
شىرىن سۆﺯلەرﻯ تاتلىق،ئايدﻩﻙ يۈﺯىدﻩ خاﻝ بار.
ئايغا ئوخشىتاﻱ يارىم كۈنگە ئوخشىتاﻱ يارىم ،
بويلۇرۇڭ سېنىڭ ﺯىلۋﺍ،كىمگە ئوخشىتاﻱ يارىم.
(خەلق قوشاقلىرﻯ)
(3)
قارﺍ-قارﺍ قاشلارىڭگە قاتساڭچۇ مىنى،
قارﺍ قاشنىڭ باﺯﺍرىدﺍ ساتساڭچۇ مىنى.
قارﺍ قاشنىڭ باﺯﺍرىدﺍ ئالمىسا ئـەگەر ،
كىرپىگىڭنى ئوقيا قىلىپ ئاتساڭچۇ مىنى.
(خەلق قوشاقلىرﻯ)
(4)
قايسى بىر ئاﺯﺍرىن ۋﺍﻱ جانىمە ئـەغيارىڭ،
قايسى بىر ئاغرىتقانىڭ كۆڭلۈمنى ﺩﻩﻱ ﺩىلدﺍرىنىڭ .
قايسى بىر بىرﻩھلىغىنى تالىئى گۇمرﺍھىنىڭ،
قايسى بىر كەجرﻩۋلىغىنى چەرخى كەجرﻩبدﺍرىنىڭ.
قايسى ھەسرﻩت بىرلە ئارمانىن ۋﻩپاسىز ۋﻩسلىنىڭ،
قايسى مىھنەت بىرلە رﻩنجىن پۇرقەتى خۇنخارﻩنىڭ.
بابىر ئوﻝ گۈﻝ جەۋىر ئىتەر ئـەغيارﻩﺩىن نى ياخشىلىق،
گۈلنىڭ ئاﺯﺍرﻯ بۇ بولسا ۋﻩھ نى بولغاﻱ خارىنىڭ،
(بابىر)